Jan Mourik: "Mijn energieverbruik is met ongeveer een derde gezakt"

Jan Mourik wilde bij zijn winkelrenovatie in 2020 als energiebesparende maatregel aanvankelijk alleen LED-verlichting invoeren. Door het enthousiasme van zijn twee zoons koos hij er tijdens de verbouwing alsnog voor om meerdere maatregelen door te voeren. “Die gehaktballetjes heb ik net gratis gebraden.”

Pa, hoe kan je energieverbruik efficiënter?, was de vraag van zijn zonen Jan en Remco. Van een energiecrisis was op dat moment nog geen sprake, maar dat energie-efficiency en duurzaamheid in toenemende mate belangrijk werden, was wel duidelijk. “Mijn architect was al vier maanden bezig, maar in overleg deden we toch nog de nodige aanpassingen in het plan.”

Instappen

Winkelcentrum De Korf in Krimpen aan den IJssel dateert uit 1974 – ‘ik speelde hier verstoppertje tijdens de bouw’ – en werd drie jaar geleden grootscheeps gerenoveerd. Het slagersbedrijf zit al sinds 1916 in de familie. Jan (57) werkt al vanaf zijn dertiende mee en runt de slagerij sinds 2005 met zijn vrouw Cora. “Het doel van de verbouwing was om een moderne, toekomstgerichte slagerij neer te zetten. De achterliggende gedachte is dat als er zich over enkele jaren een overnamekandidaat aandient, die zo kan instappen.”

LED-verlichting, isolatie, zonnepanelen en gasloos

In de werkruimte achter de winkel, in de koelcel, in de winkel zelf; overal is LED-verlichting toegepast. “Het is wel verstandig een lichtadviseur te betrekken. Je wilt minstens dezelfde lichtkleur behouden, of zelfs beter. Nu, dat laatste is gelukt.” De gemetselde koelcel dateert van 1974 en je kon als je erin stond met gesloten deur naar buiten kijken, vertelt Jan. “Ik heb de muren aan beide zijden met isolatiemateriaal laten beplakken en opnieuw betegeld. En er zijn nieuwe, beter geïsoleerde, lage deuren geplaatst met minder koudeverlies. Soms stoot iemand zijn hoofd; nou, die kijkt een volgende keer wel beter uit.” Alle koelmotoren en de airco zijn vervangen door energiezuinige varianten. Tijdens de renovatie van het winkelcentrum heeft de eigenaar het dak vernieuwd en beter geïsoleerd. Hij gaf Jan toestemming om 29 zonnepanelen te plaatsen op het dak die 12.000 kilowatt leveren, ongeveer een kwart van zijn oorspronkelijke verbruik. De winkel is ook van het gas af. “Goed voor het imago.”

Maximale aftrek

Verbouwen betekent investeren, en duurzame maatregelen treffen betekent extra investeren. “De totale extra investering is snel terugverdiend. Zeker met de huidige energieprijzen.” Jan heeft, in overleg met zijn zoon Jan jr. die accountant is, alle duurzaamheidsmaatregelen onder de verbouwingskosten geschoven om zo de maximale investeringsaftrek te genereren. “Het was toen nog ingewikkeld en tijdrovend om voor individuele maatregelen energiesubsidie aan te vragen.” Het aanschaffen van de zonnepanelen was een extra investering.

Meebewegen met de actuele marktprijzen

“Na de verbouwing zaten we op een jaarverbruik van 32.000 kilowatt en toen kwam de energiecrisis. We kwamen niet in aanmerking voor de steunmaatregelen. Toen hebben we nog eens heel kritisch naar de winkel gekeken. Ik heb een energieverbruiksmeter in de meterkast geplaatst. Daarmee zie je direct het effect als je een apparaat aanzet. We hebben een dynamisch energiecontract dat meebeweegt met de actuele marktprijzen. In de bijbehorende app zie ik de energietarieven per uur. Daar kun je op anticiperen door machines aan te zetten als de prijs laag is, of zelfs nul.” Hij wijst naar twee schalen met gehaktballetjes. “Die heb ik net gratis gebraden. In het begin werd ik wel een beetje zenuwachtig van zo werken, maar het went snel. Je leert al gauw dat als het hard waait én de zon schijnt, dat de prijzen dan dalen.”

Eén koeling uit

“Ik heb toen ook afscheid genomen van mijn grote oven. In plaats van één oven die twaalf kilowatt verbruikt, heb ik nu twee nieuwe kleine elektrische ovens van elk drie kilowatt. Terwijl de gezamenlijke capaciteit hoger is. Wel zo handig als ik op zaterdag snel wat grillworst moet bijmaken. Vroeger deden we bij binnenkomst direct alle lampen aan in de winkel, nu doen we de laatste pas aan als de eerste klanten komen. Er is een energiezuinige kookketel aangeschaft. Ik heb twee diepte-koelingen en één ervan heb ik uitgezet. Die gebruik ik alleen als het heel druk is. Scheelt weer 24 uur maal 350 watt.”

Sport

“We letten nog beter op volle ketels en ovens. Ik dacht altijd dat er maximaal zeven hammen in een ketel pasten, maar acht blijkt ook te kunnen. Ik begin soms nog vroeger met het bereiden van maaltijden om de ochtendpieken in de stroomprijs voor te blijven. Ik ga liever vol de strijd aan dan slapend ten onder, zeg ik altijd. Op deze manier hebben we sinds september 15% bespaard op ons energieverbruik. En ik denk dat we nog wel iets kunnen zakken. Het is een sport geworden. Nu de energieprijzen dalen is het zaak om niet te verslappen.”

Aanvankelijk wilden Jan en Cora een nieuwe, moderne toonbank. Jan ging op onderzoek bij collega’s en zag ‘veel van hetzelfde’. “We kozen er mede daarom voor om de oude toonbank volledig te reviseren. Hij is helemaal opnieuw opgebouwd en voorzien van nieuwe motoren. Ik heb er nog geen dag spijt van gehad, net als van de rest van de maatregelen. We zien meer klanten in de winkel en de omzet is gestegen. Dat we regiokampioen Worstmakerij van het Jaar zijn, helpt daarbij.” Het verbruik van de slagerij daalde al met al van circa 47.000 kilowatt naar 28.000 kilowatt per jaar, en Jan denkt dat het nog wel iets lager kan. “Het is geen ‘wonderverhaal’; wel een realistisch verhaal. Wij zijn niet slimmer dan een ander. We zijn niet over één nacht ijs gegaan, maar we hebben het uiteindelijk wel ‘gewoon’ gedaan. Nu zijn we daar heel blij mee.”

Tips van Jan

• De eenvoudigste maatregel is overal LED-verlichting toepassen. Neem wel een verlichtingsexpert in de arm, die verdient zichzelf snel terug.
• Als afscheid nemen van je dure oven geen optie is, zet dan een kleine ernaast.
• Werk met grotere farces: met volle ketels en rookkasten produceer je efficiënter
• Verslap niet nu de energietarieven dalen en houd de vinger aan de pols.