Vijf vragen en antwoorden over de nieuwe F-gassenverordening

Wat betekent de nieuwe F-gassen verordening? 

Voor bedrijven met koel- en vriesapparatuur komt dit concreet neer op twee wijzigingen:

• De hoeveelheid F-gassen die op de Europese markt mag worden geplaatst (‘quota’) wordt snel teruggebracht, met een totale stop in 2050.
• Er mogen minder F-gassen gebruikt worden. De productverboden bepalen dat het GWP (global warming potential ofwel aardopwarmend vermogen, de mate waarin een bepaalde stof bijdraagt aan het broeikaseffect) van F-gassen in nieuwe koel- of verwarmingsapparatuur sneller en meer moet dalen. Voor sommige producten komt er zelfs een verbod op het gebruik van F-gassen.

Een voorbeeld hiervan zijn nieuwe chillers (koudwatermachines) met een vermogen van minder dan 12 kW, vanaf 1 januari 2032. F-gassen worden dus steeds minder gebruikt, waardoor andere types koudemiddelen hun plaats innemen. Dat zijn met name de zogenoemde natuurlijke koudemiddelen (ze komen als stof voor in de natuur): koolwaterstoffen zoals propaan en isobutaan, en ook CO2 en ammoniak.”

Wat is het effect op onderhoud van F-gassen apparatuur (koeltoonbanken, -meubel, -cellen)? Kunnen deze gassen nog wel aangevuld worden?

Voor onderhoud is vaak een koudemiddel nodig om de installatie bij te vullen. Vanaf 1 januari 2025 is het niet meer toegestaan om installaties bij te vullen met koudemiddel met een GWP van meer dan 2500. Die regel geldt nu al voor wat grotere installaties, maar vanaf 2025 dus voor alle installaties. Tot 2030 is er – ook onder de huidige verordening - wel een uitzondering voor geregenereerd koudemiddel met GWP groter dan 2500, dat dus al eerder is gebruikt en daarna teruggewonnen, gereinigd en gecontroleerd.

Vanaf 2032 is het maximum GWP van koudemiddelen die voor onderhoud of service gebruikt mogen worden 750. Als het een geregenereerd koudemiddel is, geldt er geen beperking ten aanzien van het GWP, zolang deze kleiner is dan 2500.

Omdat het aanbod van F-gassen in de breedte daalt, gaan de prijzen stijgen. Met de stijgende prijzen voor koudemiddel wordt ook het onderhoud met deze koudemiddelen duurder. Hoe dit precies verloopt, is nu nog onbekend.

Wat zijn geschikte koudemiddelen, die de F-gassen kunnen vervangen in apparatuur van versdetaillisten? Moet de hele apparatuur vervangen worden?

De meest bekende en gebruikte alternatieven voor F-gassen zijn de natuurlijke koudemiddelen, die hierboven worden genoemd. Installaties die F-gassen gebruiken kunnen in principe niet worden omgebouwd (‘retrofit’) om vervolgens natuurlijke koudemiddelen te gaan gebruiken. Daarvoor lopen de eigenschappen van die verschillende koudemiddelen te veel uiteen.

Een andere optie is de vervanging met een ander F-gas met een veel lager GWP. Soms kan dat direct (‘drop-in’), en soms is het nodig om componenten van de installatie te vervangen (‘retrofit’). Ook hier geldt dus dat het op termijn in de papieren kan lopen vanwege een gering aanbod van F-gassen.

Tips voor ondernemers die nieuwe koelmeubels of koelcellen moeten aanschaffen

Laat je goed informeren door een NVKL-erkend installateur. Het gaat nu echt snel met de uitfasering van F-gassen. Ook een aankomend verbod op PFAS (mogelijk ook van toepassing op veel F-gassen) geeft extra onzekerheid over de beschikbaarheid van veel F-gassen – ook die met erg lage GWP’s - op de vrij korte termijn. In veel gevallen zijn natuurlijke koudemiddelen een uitstekende oplossing, maar er is geen pasklare oplossing voor alle situaties. In sommige gevallen zal een drop-in of een retrofit met een laag-GWP F-gas een betere oplossing zijn. Goede communicatie met de installateur is dus essentieel.

Vallen koudemiddelen R410A en R449A ook onder het nieuwe regime? Adviseer je om nieuwe installaties met deze koudemiddelen te installeren?

De koudemiddelen R410A (GWP: 2088) en R449A (GWP: 1397) zijn F-gassen en vallen dus onder het nieuwe regime; het gebruik ervan wordt dus afgeschaald. Op 1 januari 2030 gaat het F-gassen quota naar 5,2% (t.o.v. de productie in 2015). Dat laat zien dat het nu echt snel gaat met de afschaling van de F-gasquota. Als het gaat om nieuwe stationaire koeling is het na 2030 niet meer toegestaan om deze koudemiddelen te gebruiken, vanaf 2032 is het ook niet meer toegestaan om nieuw (dus niet geregenereerd) R410A of R449A te gebruiken bij service of onderhoud. Zowel praktisch (beschikbaarheid koudemiddel gedurende de levensduur van de koelinstallatie) als financieel (prijs v.h. koudemiddel) is het advies van de brancheorgansiatie voor koeltechniek om een nieuwe koelinstallatie te voorzien van een natuurlijk koudemiddel, of een F-gas met een GWP van minder dan 750 en liever nog onder 150.

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met de NVKL.